Hamilelikte Anne Adayının Psikolojisi

Hamilelik dönemi bir çok kadın için mutluluk ve üzüntü, cesaret ve kaygı, yalnızlık ve birliktelik gibi zıt duyguların bir arada olduğu bir duygusal dalgalanma dönemidir...



Hamilelik dönemi bir çok kadın için mutluluk ve üzüntü, cesaret ve kaygı, yalnızlık ve birliktelik gibi zıt duyguların bir arada olduğu bir duygusal dalgalanma dönemidir.Anne adayı bir yandan heyecanlı bir bekleyiş yaşar ama bu heyecana kaygılar da eşlik eder.Bebeğin sağlığı, doğum , bebeğin bakımı, emzirme gibi bir çok konuda yaşanan bu kaygılarla baş edebildiği ölçüde stressiz bir hamilelik geçirecektir. Bu durum, henüz anne karnındayken bebeğin de ruhsal sağlığını yakından ilgilendirecektir.
Bu dönemde yaşanan korkuların ve kaygıların çoğu son derece olağandır.Bu kaygıların bir kısmı vücuttaki fiziksel değişikliklere bağlı, bir kısmı da yaşantılarla ilgilidir. Bu dönem aslında anne adayının kendini, kadınlığını, değişkenliklerini, duygulanımlarını keşfetmesi için ideal bir dönemdir. Yepyeni, farklı bir beni keşfetmek ve içinizde daha önce tanımadığınız duygularla tanışmak bu dönemi aslında benzersiz bir dönem yapar. Hamilelik dönemi kısa süren ama kadının kendisi için değerli bir dönemdir. Annenin yapması gereken kaygıları ve korkuları bu dönemin doğal bir parçası olarak kabullenip,arkasına yaslanıp hamileliğin keyfini çıkartmak olmalıdır.
Çocuk yetiştirmek hamilelik döneminde başlayan bir süreçtir. Anne adayı kendi duygularını doğru tanıdıkça, tanımladıkça bebeğine daha sağlıklı bir anne modeli oluşturacaktır. Eğer duygularını tanımaktan kaçınır, onları görmezden gelirse, destek almaz ise gerginlik ve stres dolu bir dönem yaşanması ve bunun bebeği de etkilemesi kaçınılmaz olacaktır.
Hamilelik Döneminde oluşan kaygılarla başa çıkabilmek için;

Eş desteği
Aile bireylerinin desteği
Hamilelik dönemi, doğum ve sonrası hakkında bilgilenme
Gevşeme egzersizleri
Psikolojik destek gereklidir.
DOĞUM SONRASI ANNENİN PSİKOLOJİK DURUMU

Doğum sonrası dönemde de tıpkı hamileliğin ilk döneminde olduğu gibi fizyolojik değişiklikler çok hızlı gerçekleşmektedir. Hormon seviyelerindeki hızlı düşüş duygu durum değişikliklerini de beraberinde getirmektedir.
Bununla birlikte başka faktörlerde annenin doğum sonrası psikolojik sorunlar yaşamasına neden olacaktır.

Eş ve aileden yeteri kadar destek görmemek
Maddi sorunlar
İstenmeyen gebelik
Evlilik problemleri
Doğum sırasında yaşanan zorluklar
Bebeğin sağlık durumu
Eski depresyonlar
Kalıtımsal yatkınlık doğum sonrasında annenin kendini kötü hissetmesine neden olacaktır.
Annenin gerek ile ilgili, gerek ailenin gelecek yaşantısı ve düzeni ile ilgili, gerekse kendisi ile ilgili pek çok kaygısı olacaktır. Bebeğin sağlıklı olup olmayacağı, bebeğe yeterince iyi bakıp bakamayacağı, maddi olarak bebeğe yeterli olup olamayacağı, bebeği emzirip emziremeyeceği, varsa diğer çocuk ile bebeğin birbirleri ile uyumu, eş ile iletişim, fiziksel olarak doğum öncesi haline dönememe, işe geri dönecekse bebeğin bakımı gibi bir çok konu annenin zihnini kurcalar ve kaygılanmasına neden olur.
Bu kaygılar, sık ağlama, yorgunluk, duyguların kısa süre içinde mutluluk-mutsuzluk arasında değişmesi, öfke krizleri, iştah kaybı, uykusuzluk gibi belirtiler şeklinde açığa çıkabilir. Ancak bu durum kısa sürelidir. Her annenin doğumdan bir kaç gün sonra hafif ya da yoğun olarak yaşayacağı ve 1-2 haftayı geçmeyecek bir durumdur.
Bu dönemde annenin özellikle eşi ile olumlu ilişkiler içinde olması destekleyici olacaktır. Yalnız olmadığını hissetmesi,birlikte zaman geçirmek, bebeğin bakımını paylaşmak, dinlenmesi için olanak yaratmak, küçük şekerlemelere fırsat tanımak, yürüyüş yapmak,doğru beslenmek, fiziksel bakımını ihmal etmemek bu dönemin kolayca atlatılmasını sağlayacaktır.
Eğer doğum sonrası görülen bu duygu durum değişikleri 2 haftadan uzun sürüyor, annenin çevresi ile ve özellikle ile iletişimini bozuyorsa, iştah ve uykuda azalma, karamsarlık, isteksizlik, mutsuzluk, öfke, dikkatsizlik, unutkanlık ve intihar fikirleri varsa mutlaka bir uzmandan almak gereklidir. Doğum sonrası depresyonu olarak adlandırılan bu durumun tedavisi için annenin terapi ve ilaç desteği alması ,babanın ve ailedeki diğer kişilerinde danışmanlık alarak anneye nasıl yardımcı olacakları konusunda bilgilendirilmeleri önemlidir.

Nur Dinçer Genç
Psikolog