Gebelikte Tansiyon Yükselmesi

Gebelikte Tansiyon Yükselmesi

Normal kan basıncı iyi bir sağlık için anahtardır. Kan basıncı çok yüksek olursa hipertansiyon olarak bilinir. Bu herhangi bir zamanda sağlık riski ortaya çıkarır. Gebelikte hipertansiyon ek problemlere sebep olur. Bazı durumlarda gebeliği etkileyen ciddi bir durum olan preeklampsi gelişebilir. Eğer gebeyseniz ve yüksek kan basıncına sahip olmanıza neden olacak herhangi bir risk faktörü taşıyorsanız özel bakıma ihtiyacınız olabilir. Bu doküman –kan basıncı tipleri –gebelik üzerine etkisi –risk faktörlerini açıklayacaktır.



Kan Basıncı

Kan basıncı, dolaşım sistemi için gereklidir. Kalbin düzenli çalışması sayesinde sağlanır. Kalp kasılınca kan damara pompalanır. Damarlar (arterler) kanı organlara taşır. Toplardamarlar kanı kalbe geri getirir. Küçük arterler kan basıncını etkiler. Bu kan damarları kas tabakası ile çevrelenmiştir. Kan basıncı normalken bu kaslar gevşer ve böylece kan kolaylıkla akabilir. Eğer kan basıncını artırmak üzere sinyal giderse kas tabakası kasılır ve damarlar daralır. Böylece kan akımı zorlaşır. Basınç yükselir.

Kan basıncının iki değeri vardır. İlk sayı kalp kasıldığında arterdeki basınçtır. Buna sistolik basınç (kasılma basıncı) denir. İkinci sayı kalp gevşediğinde arterlerde olan basınçtır. Buna diastolik basınç denir (gevşeme basıncı). Kan basıncı kişiden kişiye değişir. Gün boyunca da değişir. Egzersiz yaparsınız ,heyecanlanırsanız artar. Dinlenince düşer. Eğer bir kişinin kan basıncı uzun süre yüksek kalırsa problem olduğunun sinyali olabilir. Birçok gebede 120/80 den düşük değerler normaldir. Eğer gebeyseniz ve sistolik basınç 140 veya diastolik basınç 90 ise kan basıncı yüksek demektir. Kan basıncındaki normal çıkış ve inişlerden dolayı eğer bir yüksek değeriniz olursa tekrar bir değer alınarak normal değeriniz olup olmadığı görülmelidir.



Gebeliğin Etkisi

Sağlıklı gebeliklerde bebeğin büyümesi için gerekli olan besin ve oksijen anneden sağlanır. Bu yeterli miktarda anne kanı plasentada dolaştığı ve besin ve oksijenin göbek kordonundan bebeğe geçtiğinde sağlanır. Yüksek kan basıncı gebelikte problemlere sebep olabilir. Örneğin eğer kadın yüksek kan basıncına sahipse bu plasentaya yetersiz kan akımı olmasına sebep olabilir. Bebeğin, ihtiyacı olan oksijen ve besini düşük miktarda alması demektir. Bu durum bebeğin büyümesini yavaşlatabilir.



Yüksek Tansiyon Tipleri


Kronik Hipertansiyon:

Eğer yüksek kan basıncı gebelikten önce herhangi bir zaman varsa bu kronik hipertansiyon olarak bilinir. Bu durum gebelik süresince ve bebeğin doğumundan sonra da devam eder. Kronik hipertansiyonun kontrol edilmesi şarttır. Çünkü kalp yetmezliği veya kalp krizi problemlere sebep olabilir. Gebelikte kronik hipertansiyon bebeğin gelişimini etkileyebilir. Eğer kan basıncınızı kontrol altına almak için ilaç tedavisi alacaksınız ,onların gebelikte kullanılmasının güvenli olup olmadığını doktorunuza sorun. Kronik hipertansiyonu olan birçok kadın,ilaç tedavisine son verebilir. Çünkü kan basınçları normale döner. Diğer kadınlar gebeliklerinde tedaviye devam etme ihtiyacı duyabilirler. Sizin için en iyi olan tedavi konusunda doktorunuzla konuşun. Bazı durumlarda kan basıncını kontrol altına alabilecek farklı bir ilaç tedavisine gerek duyulabilir.



Gestasyonel Hipertansiyon

Eğer yüksek kan basıncı gebeliğin ikinci yarısında olursa gestasyonel hipertansiyon olarak bilinir. Bu tip kan basıncı doğduktan sonra kaybolur. Kan basıncını takip etmek için doktorunuzu sık görme ihtiyacınız olabilir. Eğer gestasyonel hipertansiyon diğer bulgularla beraber olursa preklempsi denir (idrarda protein kaybi, ayaklarda şişlik). Gestasyonel hipertansiyon preeklampsiye sebep olabilir.



Preeklampsi

Preklempsi bütün vücut organlarını etkileyen ciddi medikal durumdur. Örnek preklempsi böbrek üzerinde stres yaratarak anne idrarında artmış protein atılımına sebep olabilir. Preklempsinin diğer bulguları :

* Başağrısı
* Görme problemleri
* Hızlı kilo alımı
* El ve yüzün şişmesi



Doktorlar niçin bazı kadınların preklempsi olduğunu bilemez. Bazı kadınların diğerine göre daha yüksek risk taşıdıklarını bilirler.



Risk faktörleri:

* İlk gebelik
* Önceki gebelikte preeklampsi öyküsü
* Gebelikten önce hipertansiyon öyküsü
* 35 yaş üstünde olmak
* Coğul gebelik
* Diabetüs ya da böbrek hastalığı gibi medikal durumlar
* Şişmanlık
* Bağışıklık sistemi bozuklukları



Preeklampsi olan kadın,kendisinin ve bebeğinin izlemi için, hastaneye yatırılmaya ihtiyac duyabilir. Bazı durumlarda bebeği erken doğurtulabilir. Preeklampsi şiddetlenirse, kadının organları hasarlanır(böbrek karaciğer beyin kalp göz) Bazı durumlarda nöbet geçirebilirler. Buna eklampsi denir. Preeklampsi anne ve için ciddi bir hastalıktır. Şiddetli preklempsi erken doğum gerektirebilir. Eğer yeterince gelişmeden doğarsa komplikasyonlar olabilir. Şiddetli durumlarda anne ya da her ikisi ölebilir.



Doğum Öncesi Bakım


Ne yapabilirsiniz?

Eğer kronik hipertansiyonunuz varsa aşağıdaki basamakları takip edin:



Gebelikten Önce

* Doktorunuzla beraber kan basıncını düşürmek için çalışın
* Kilo verin
* Gerekiyorsa verilen ilaçlarınızı düzenli kullanın
* İlaç tedavisinin gebelikte güvenilirliği konusunda doktorunuzla konusun





Gebelikte

* Doktorunuzu düzenli görün
* Böbrek hastalığı veya diğer risk faktörleri varsa bunu doktorunuza erken zamanda anlatın
* Preeklampsinin uyarıcı işaretleri varsa doktorunuza anlatın
* Kan basıncınızı ve kilonuzu kontrol edin



Eğer kadın gebelikten önce yüksek kan basıncı olduğunu biliyorsa ,bu basamaklar kendi ve doktorunun şiddetli etkileri azaltmak için izleyeceği basamaklardır. Bir kadının yapacağı en iyi şey doktorunu gebelikten önce görüp düzenli gebelik muayenelerine gitmesidirr. Her kontrolda; kan basıncı ,kilo ve idrar örneği alınır. Eğer doktor kadının kan basıncı yüksekliğinin farkındaysa daha sık görebilir.



Tedavi

Eğer kan basıncı yavaşça yükseliyorsa ve kadın gebeliğin sonuna yakın değilse yatak istirahati kan basıncını düşürebilir. Eğer kan basıncı tehlikeli değerlere kadar yükselmiyorsa doğum başlayana dek gebeliğin devam etmesine izin verilebilir. Eğer preeklampsi gelişirse tek tedavi doğumdur. Bebeği doğurma kararı kadına ait riskler ve bebeğin anne karnında mı yoksa yoğun bakım şartlarındaki riskleri göz önünde tutularak verilmelidir. Bazen sezaryen ihtiyacı olabilir. Son olarak yüksek kan basıncı kadını ve bebeği şiddetli problemler açısından riske sokabilir. Kronik hipertansiyonunuz varsa preeklampsi gelişimi açısından riskteyseniz basamaklara uyarak bebeğe ait riskleri azaltabilirsiniz.

Hazırlayan: Doç. Dr. Serdar Yalvaç, Dr. Sercan Gürsoy