Amniyosentez
• Amniyosentez kimlere önerilir?
Amniyosentez hem cerrahi bir girişim olduğu hem de az da olsa düşük riski taşıdığı için rutin olarak her hamile kadına önerilmez. Genel olarak amniyosentez önerilmesi gereken durumlar şunlar:
• İleri anne yaşı:
Down sendromu başta olmak üzere bazı genetik hastalıkların görülme riski kadının yaşıyla paralel olarak artış gösterir. Eğer anne adayının yaşı beklenen doğum tarihinde 35 ya da daha fazla olacaksa, amniyosentez yapılması önerilir.
• Pozitif öykü:
Daha önceki bir hamilelik genetik bir sorun nedeniyle sonlandırıldıysa ya da nöral tüp defekti (sinir sistemiyle ilgili gelişim bozukluğu), spina bifida (omurga arka kısmında, gelişim kusuruna bağlı doğuştan olan açıklık) gibi doğum defektli bir
öyküsü varsa, sonraki hamileliklerde amniyosentez önerilir.
• Bilinen genetik hastalık varlığı:
Anne ya da baba adayında veya yakın akrabalarında bilinen genetik bir hastalık varsa amniyosentez önerilir. Akdeniz anemisi gibi hastalıkların varlığında da amniyosentez bebeğin hastalık taşıyıp taşımadığını anlamak için yararlı olabilir. Bir diğer konu da akraba evlilikleri. Bu grup hastalarda amniyosentez şart değil. Şart olan; hamilelik öncesi ya da erken dönemde genetik danışmanlık.
• Pozitif tarama testi:
Tarama testleri; adından da anlaşılabileceği gibi anomali varlığını belirtmez, sadece yüksek risk altındaki kişileri işaret eder. Bu testlerin pozitif çıkması durumunda kesin tanıya ulaşmak amacıyla amniyosentez önerilir.
• Ultrasonografide anomali saptanması:
Hamilelik takibi sırasında yapılan rutin ultrason incelemelerinde anomali saptanması varlığında, anomaliyle birlikte fck görülebilecek genetik bozukluk riskine göre amniyosentez önerilebilir.
• Akciğer gelişiminin değerlendirilmesi:
Yenidoğan yoğun bakım şartları günümüzde çok iyi düzeye geldi. Ülkemizde de iyi merkezlerde 24 - 25 haftalık bebekler yaşatılabilir. Bu nedenle akciğer gelişimini değerlendirmek amacıyla amniyosentez uygulaması artık eskisi kadar popüler değil.
• Polihdramniyos:
Amniyon sıvısının normalden fazla olması durumunda anne adayını rahatlatmak amacıyla amniyosentez yapılarak bir miktar sıvı alınabilir.
• Amniyosentez ne zaman yapılır?
Bebeğin amniyon sıvısından örnek almak için en uygun zaman, son adet tarihinden itibaren hamileliğin 16 -18. haftaları arası. Sonuçlar genelde 1 2 hafta içinde, bazen daha geç çıktığından bu haftalarda yapılması ideal.
• Amniyosentez nasıl yapılır?
Amniyosentez işlemi esnasında çok ince bir 1 iğneyle bebeğin içinde yüzdüğü amniyon kesesine girilir ve sıvı çekilir, işlemden önce detaylı bir ultrason incelemesi yapılarak bebeğin durumu ve pozisyonu değerlendirilir. Daha sonra amniyosentez için uygun bir alana karar verilerek hazırlıklara başlanır, işlem sırasında iğnenin bebeğin plasentasından geçmeyeceği, bebekten uzakta bir alan bulmak önemli.
• Sonuçlar ne zaman alınır?
ilk planda florasan teknik ile (FISH) hücrelerin genetik yapısı incelenir. FISH 2 - 3 gün içinde sonuçlanır, fakat her zaman kesin sonuç vermeyebilir. Kesin sonuç için hücre kültürlerinin beklenmesi gerekir. Bu genelde 1 - 3 hafta arasında zaman alır. FISH yöntemi her yerde uygulanmayan, sadece belirli laboratuvarlarda uygulanan güncel bir yöntem.
• Amniyosentez güvenli mi?
1976 yılında yapılan geniş kapsamlı bir araştıma sonucuna göre; Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüleri, gebeliğin ikinci döneminde yapılan amniyosentezin güvenli olduğu yönünde görüş bildirdi. Ancak tüm cerrahi girişimlerde olduğu gibi, amniyosentezde de bazı riskler var. Bu riskler şunlar: Düşük, enfeksiyon, su gelmesi, su kesesinin açılması, plasenta veya kordonun zedelenmesi, erken doğum eylemi, işlemin başarısız olması, bebeğin zarar görmesi, işlemin tekrarlanması, işlem için herhangi bir ön hazırlık gerekmiyor ve işlem sırasında acı hissedilmiyor. Ayrıca amniyosentez sonrası yatak istirahati ya da aktivite kısıtlaması gerekli değil. 24 saat süreyle ağır fiziksel aktiviteden kaçınılması, 15 dakikadan daha uzun ayakta durulmaması öneriliyor. Eğer kan grubunuz Rh(-), eşiniz de Rh(+) ise, işlem sonrasında koruyucu iğne yapılması gerekiyor.
• Çoğul gebeliklerde amniyosentez yapılabilir mi?
Evet. Çoğul gebelikler amniyosentez için kontra-endikasyon oluşturmazlar. Eğer mümkünse, tek bir iğne girişiyle tüm bebeklerden ayrı ayrı sıvı almak ideal.
• Normal olarak bulunan bir sonuç bebeğin sağlıklı olacağını garanti eder mi?
Yüksek risk saptanan anne adaylarının %95'inde prenatal testlerin sonucu normal olarak bulunur. Ancak hiçbir prenatal test, sağlıklı bir
için %100 garanti veremez. Çünkü bazı anomaliler doğumdan önce hiçbir şekilde saptanamaz.
Yazının Kaynağı: Pembe ve Mavi Dergisi
DİKKAT BEBEK VAR.CO
Ptsi Mart 15, 2010 1:16 pm