Gebelik
Gerçekte gebelik döllenme ile başlamasına rağmen gebelik haftası ile ilgili hesaplamalar son adetin ilk gününden itibaren sayılarak (ya da yumurtlama tarihi üzerine 2 hafta eklenerek) yapılır. Bunun nedeni kadının son adet tarihini hatırlamasının ilişki tarihini hatırlamasından daha kolay olmasıdır. Ancak her kadının düzenli adet görmemesi hatırlanan tarihin doğrulanmasını gerektirir. Bu ilk üç ay içinde yapılacak ultrason ile mümkündür. Bu dönemde bebeğin baş-popo mesafesinin ölçülmesi gebelik haftasını birkaç gün yanılma ile de olsa doğru tahmin eder. 20. gebelik haftasından sonra yapılacak ölçümler ise güvenilir değildir çünkü her bebeğin ölçüleri tıpkı erişkinlerde olduğu farklılıklar göstermeye başlar. Gebeliğin başlangıç gününden emin olunması çok önemlidir çünkü bebeğin gelişiminin izlenmesi ve doğum ile ilgili zamanlamalar buna göre yapılır. Erken dönemde yapılan ultrason olası bir dış gebeliği de ekarte eder. Bu durum gebeliklerin %1’inde görülür.
Vajinal ultrasonla gebelik kesesi 4,5 haftalıkken yani adet rötarının 3. gününden sonra, kalp atışları 6 haftalıkken, karından yapılan ultrasonla ise bundan birkaç hafta sonra görülebilir. Bazı anne adayları vajinal ultrasonun bebeğe zarar vermesinden çekinirler. Bu söz konusu olmadığından doktor gerekli gördüğünde izin verilmesi gerekir.
Kalp atışları görüldükten sonra şu testler tavsiye edilir:
- Kan grubu
- Tam kan sayımı
- Tam idrar ve idrar kültürü
- Kızamıkçık, toxoplasma, cytamegalovirüs infeksiyon taraması
- Pap test ( Son yıllarda yapılmamış ise)
- Hepatit B virüs
- Kan şekeri
Bunlar dışında down ve şeker taraması her gebelikte yapılır. Down testi ile ilgili detaylı bilgiyi ilgili bölümde bulabilirsiniz. Şeker yüklemesi 24 – 28. haftalar arasında 50 gr’la yapılır. Bozuk çıkarsa 100 gr’la tekrarlamak gerekir. Bunda da en az 2 değer normalin üstünde ise “gestasyonel diabet” yani gebeliğe bağlı şeker tanısı konulur. Genellikle diyetle kontrol altına alınır. Gerekirse insülin kullanılır.
Kadının kan grubu Rh negatif, erkeğin Rh pozitif olduğunda kan uyuşmazlığı söz konusudur. Kan uyuşmazlığı genellikle ilk gebelikte değil, önlem alınmazsa sonraki gebeliklerde sorun çıkarır. Bu nedenle gebeliğin 28. haftasında ve eğer
Rh pozitif ise doğumdan sonraki 72 saat içinde koruyucu bir iğne yapılır. Böylece sonraki gebeliklerde sorun yaşanması engellenir.
Gebelikte dengeli beslenmek önem taşır, “ iki can beslendiği” için fazla
doğru değildir. Günlük ilave kalori ihtiyacı 100 - 300 kcal’dir. Bu 2 bardak süt ile karşılanabilir. Kilo hedefleri ile ilgili önerileri vücut kitle indeksine dayandırmak daha doğrudur (BMI- Body Mass Index). BMI ağırlığın boyun karesine bölünmesi ile bulunur. 19,8 - 26 arası normaldir. Bu gebelerin 11,5 – 16 kg, aşırı zayıfların (19,8’den düşük) 12,5 - 18 kg, aşırı kiloluların (26 ve üzeri) 7 - 11,5 kg alması hedeflenir.
Gebelikte normal gıdalarla yeterince karşılanamayan ve tabletler şeklinde alınması gereken 2 şeyden biri demir diğeri ise folik asittir. Demir
ve annedeki ilave kan yapımı için gereklidir. Esas olarak 16. haftadan sonra başlanması yeterlidir ancak kansızlık söz konusu ise daha önce verilebilir. Genellikle gebelik başından itibaren başlanan “Prenatal” isimli multivitaminlerde yeterli dozda demir ve folik asit zaten vardır. Kalsiyumda gebelik boyunca eksikliğine sık rastlanan bir mineraldir. Süt, peynir ve yoğurtla karşılanabileceği gibi sıklıkla tablet olarak takviye edilir.
Omega 3 bebeklerin sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri gösterilen bir yağ asitidir. Tabletlerle olduğu gibi doğal yollarla karşılamak da mümkündür.
Op. Dr. Numan Bayazıt
Salı Ocak 26, 2010 12:59 pm